روانشناسی ازدواج و مهارت های ارتباط موثر برای افزایش صمیمیت زناشویی
روانشناسی ازدواج و مهارت گوش دادن موثر در ارتباط با همسر
در مراکز مشاوره و روانشناسی بسیاری از زوجین شکایت دارند که بعد از گذشت چند سال از ازدواجشان، دیگر صمیمیت اولیه را با یکدیگر ندارند. دلیل این اتفاق نداشتن مهارت های ارتباط موثر است. یکی از مهم ترین این مهارت ها که در مشاوره و روانشناسی ازدواج مطرح می شود، گوش دادن موثر است. با گوش دادن موثر گفتگوی بین زوجین با درک و در نتیجه صمیمیت بیشتر پیش خواهد رفت.
روانشناسی ازدواج، مهارت های ارتباطی در زندگی زناشویی
مهارت گوش دادن موثر و صمیمیت زناشویی
روانشناسی ازدواج چیست؟ همه انسان ها نیاز به ارتباط و فهمیده شدن دارند. در مشاوره و روانشناسی ازدواج می گوییم که برای درک کردن همسر و همچنین درک شدن، باید مهارت های ارتباطی به خصوصی داشته باشید. یکی از مهارت های ارتباطی مهم که در روانشناسی ازدواج بیان می شود، گوش دادن موثر است. آثار مهارت گوش دادن موثر در ارتباطات زناشویی بسیار پر رنگ است. برقراری ارتباط موثر با همسر، صمیمیت زناشویی را به رابطه بازمی گرداند.
در واقع یکی از ضروری ترین مهارت های ارتباطی در زندگی زناشویی از دیدگاه روانشناسی ازدواج، همین خوب گوش دادن است. در این مقاله در مورد نحوه صحیح صحبت کردن با همسر برای درک بیشتر یکدیگر خواهید خواند. ارتباط سالم بین زن و شوهر صمیمیت زوجین را افزایش می دهد. پس ادامه مقاله را حتما بخوانید.
گوش دادن موثر چیست؟
شاید فکر کنید همین که به هنگام صحبت های همسرتان سکوت می کنید، در حال گوش دادن هستید. اما اشتباه نکنید این کار فقط شنیدن است نه آن گوش دادنی که مد نظر ماست. پس ادامه مقاله را بخوانید تا با یکی از مهم ترین مهارت های ارتباطی در زندگی زناشویی یعنی هنر گوش دادن موثر آشنا شوید.
هشدار! تفاوتی که نمی دانید!
شنیدن فقط به کار بردن یکی از حواس ۵ گانه است. وقتی می شنوید در واقع گوش شما صداهایی را دریافت می کند و ممکن است حتی متوجه معنای کلمات نشوید. مانند زمانی که کسی به زبان انگلیسی صحبت می کند.
اگر به این زبان تسلط نداشته باشید فقط می شنوید و درکی از جملات فرد نخواهید داشت. این اتفاق ممکن است در ارتباط با هر کس دیگری رخ دهد. وقتی همسر شما حرفی می زند تا موضوعی را برای شما روشن کند، اما شما درک درستی از صحبت های او نداشته باشید همین اتفاق رخ داده است. شما فقط شنیده اید. این تفاوت شنیدن با گوش کردن در مشاوره و روانشناسی ازدواج است.
اگر به این تفاوت توجه نکنید چه خطراتی در زندگی در پی دارد؟
این اتفاق بسیار مخرب است.
بسیاری از جر و بحث هایی که در ارتباطات زناشویی رخ می دهد، نتیجه ی همین موضوع است. دلیل بسیاری از درک نکردن ها و درک نشدن ها خوب گوش نکردن است.
وقتی خوب گوش نکنید درک نمی کنید، وقتی درک نکنید صمیمیت شما با همسرتان از بین می رود و در نهایت رابطه تان سرد خواهد شد.
پیش داوری را کنار بگذارید!
در مهارت ارتباطی گوش دادن موثر، لازم است پیشداوری ها را کنار بگذارید و خیلی خوب توجه کنید که همسرتان چه می خواهد بگوید، چه فکر و احساسی دارد.
از قبل برداشت نکنید. به این فکر نکنید که چه جوابی بدهید. هنگامی که همسرتان صحبت می کند خیالبافی نکنید.
همه ی این ها نیازمند مهارت های ارتباطی زناشویی گوش دادن هستند.
گوش دادن موثر صمیمت را بین زوجین افزایش می دهد
از این طریق همسرتان متوجه می شود که برایش ارزش قائل هستید زیرا می بیند برای شما مهم است که چه احساس و فکری دارد. به همین دلیل مهارت گوش دادن موثر مانند دیگر مهارت های ارتباطی در زندگی زناشویی، صمیمیت زناشویی را افزایش دهد. هر فردی ممکن است به دلایل خاصی به فرد مقابل گوش نکند. در واقع موانعی بر سر راه مهارت ارتباطی زناشویی گوش دادن وجود دارند. در ادامه این موانع مهم را خواهیم گفت. گروه آموزشی دو مشاور برای برداشتن این موانع شما را همراهی می کند.
همانطور که گفتیم، گوش دادن یکی از ضروری ترین مهارت های ارتباطی در زندگی زناشویی است. در بحث روانشناسی ازدواج گوش دادن موثر از مهارت های اولیه ی ارتباطی است و نقش بسیار زیادی را در صمیمیت زناشویی ایفا می کند. تفاوت گوش دادن با شنیدن را نیز بیان کردیم.
چرا خوب گوش نمی کنیم؟
متاسفانه بسیاری از زن و شوهرها ارتباط موثر و صحیحی ندارند. یکی از دلایل این موضوع، مربوط به همین گوش دادن موثر است. موانع مختلفی باعث می شوند که ارتباط صحیح قطع شود و به نتیجه ای نرسد. در ادامه موانع گوش دادن موثر را که بسیار مهم هستند خواهید خواند.
موانع گوش کردن موثر و فعال را در روانشناسی ازدواج
گوش کردن فیلتری
چرا اسم این نوع گوش کردن را فیلتری گذاشتیم؟ به دلیل این که فرد در این نوع از گوش کردن به بعضی از موارد اصلا گوش نمی کند و در عوض فقط به برخی از کلمات و جمله ها گوش می کند. در چنین حالتی واضح است که این شخص درک درستی از افکار و احساسات واقعی طرف مقابل نخواهد داشت.
گاهی عمدا می خواهید که به یک سری از حرف ها پیرامون مسائل خاص گوش نکنید به همین خاطر به آن ها توجه نمی کنید و همین جاست که ارتباط با طرف مقابل مختل می شود.
وحید رو به سحر می کند و می گوید: “قرمه سبزی که درست کردی خیلی خیلی خوشمزه شده بود فقط یکم نمک برنجش زیاد شده بود”. سحر: “این همه زحمت کشیدم حالا میگی غذام شوره؟”
تفکر در مورد پاسخ
تا به حال برای شما پیش آمده است که به جای گوش کردن به گفته های همسرتان به این فکر کنید که در جوابش چه بگویید؟! به طور مثال وحید موقعی که به خانه بازمی گردد، سحر مثل روزهای دیگر در حال صحبت کردن با تلفن است. بعد از قطع کردن تلفن وحید به سحر می گوید: “یک بار نشد بیام خونه و تلفن دستت نباشه، احساس می کنم به من اهمیت نمیدی و….” در همین حال سحر با خودش فکر می کند: “نمی تونم با دوستم دو کلمه حرف بزنم؟ دفعه هایی که اومدی و تلفن دستم نبود رو یادت نیست؟ …..”
می بینید چقدر ارتباط مختل شده است؟ پیام ها اصلا خوب رد و بدل نمی شوند.
حق با منه!
گاهی اوقات دلیل این که به حرف همسرتان گوش نمی کنید این است که حق را با خودتان می دانید و اصلا اجازه نمی دهید همسرتان صحبتش را ادامه دهد و سریع حرف او را قطع می کنید تا از خودتان دفاع کنید. گاهی علاوه بر دفاع از خود به سرزنش کردن همسرتان هم می پردازید. دلیلش این است که فکر می کنید همسرتان شما را محکوم کرده است.
سحر به وحید زنگ می زند تا خریدهای لازم را به او یادآوری کند. وحید تا متوجه می شود به سحر می گوید: “حواسم هست لازم نکرده دوباره بهم بگی مگه من فراموشی دارم؟!”
ذهن خوانی
همینطور که از عنوان پیداست به معنی این است که فکر می کنید می توانید ذهن همسرتان را بخوانید. تصور می کنید که می دانید به چه چیزی فکر می کند. خوب حالا چه اتفاقی می افتد؟ وقتی ذهن خوانی می کنید بدون توجه به خواسته ها و افکار واقعی همسرتان، برداشت خود را در نظر می گیرید.
سحر به وحید می گوید: “وحید بیا امروز عصر بریم خونه مامانم اینا”. وحید به خاطر این که خسته است می گوید: “امروز نه حال ندارم بیام”. سحر این برداشت را می کند که وحید برای او ارزش قائل نیست و مایل نیست با خانواده ی او رفت و آمد کند.
می بینید؟ از یک جمله چقدر برداشت شخصی داشت؟ واقعا وحید این جمله ها را به او گفته بود؟!
ارائه راه حل
گاهی وقتی همسرتان در مورد مسئله ای صحبت می کند، نیاز به درک شدن دارد. نیاز دارد که افکار، ناراحتی ها و نگرانی هایش را با شما در میان بگذارد. اما پیش می آید که در ذهن خود به دنبال راه حل می گردید و قصد دارید سریعا این نگرانی ها را برطرف کنید. به این دلیل همسرتان نمی تواند به خوبی از نگرانی هایش بگوید و کمی احساس خلاصی کند.
این مورد در مردها خیلی اتفاق می افتد. زن ها احساسی هستند و نیاز دارند در مورد احساسات خود با همسرشان صحبت کنند. اما مردها راه حل گرا هستند و تصور می کنند که باید برای بهتر شدن اوضاع و حال همسرشان حتما راه حلی را ارائه کنند. در حالی که اکثر اوقات حال زن ها با همان صحبت کردن در مورد احساسات و افکارشان خوب می شود.
سحر با حالت غم به وحید می گوید: “خسته شدم از کار خونه و بچه داری، کلی کار می ریزه سرم و این بچه هم که همش سر و صدا می کنه و خونه رو کثیف می کنه………” وحید همین جا در جواب می گوید: “خب میخوای بریم یه مهدکودک ثبتنامش کنیم”
اما سحر فقط نیاز به صحبت کردن درباره احساسش داشت…..
طفره رفتن
در این مورد ممکن است به خاطر اجتناب از موضوع خاصی حرف را به حاشیه بکشانید. ممکن است بحث را به شوخی بگیرید. اما در این حال همسرتان از چنین واکنشی احساس خیلی بدی خواهد داشت.
سحر به وحید می گوید: “خیلی ناراحتم از این که همش تو خونه تنهام و تفریحی با هم نداریم”. وحید در جواب با خنده می گوید: ” تو هم که همیشه ناراحتی از همچی”.
در فکر فرو رفتن
گاهی اوقات زمانی که می خواهید از شنیدن موضوعی فرار کنید در فکر فرو می روید و متوجه صحبت های همسرتان نمی شوید. در واقع مایل نیستید پیرامون آن موضوع هیچ حرفی گفته شود.
سحر به وحید می گوید: “اون دفعه که رفتیم خونه ی مامانت اینا باز بهم گفت چقدر لاغر شدی. همش در مورد من نظر میده…” در این زمان وحید فقط در افکار خود فرو رفته است چون دوست ندارد در مورد این موضوع همیشگی صحبتی رد و بدل شود.
تایید سریع
اگر این مورد شامل حال شما شود قبل از این که همسرتان احساسات و افکارش را به درستی بیان کند، به موافقت با او می پردازید. شاید به این دلیل که قصد دارید آرامش خانه را حفظ کنید و به همسرتان نشان دهید که با او موافق هستید! اما این کار یعنی گوش نکردن صحیح! با این کار نه تنها آرامش حفظ نخواهد شد بلکه صمیمیت زناشویی از بین خواهد رفت. چرا که همسرتان تصور می کند شما او را درک نمی کنید و نمی خواهید به حرف های او گوش کنید. همچنین فکر می کند حرف هایش هیچ ارزشی ندارد.
وحید به سحر می گوید: “فردا خونه رو مرتب کن خیلی به هم ریخته شده و…” سحر: “آره آره میدونم. درست میگی..حواسم هست”.
برچسب زنی
گوش کردن فیلتری باعث رخ دادن دو اتفاق می شود. یا قبل از این که همسرتان حرفش را بزند به او برچسب زده اید و یا می خواهید وقتی حرفش تمام شد شروع به برچسب زنی کنید! “باز می خواد بگه که خیلی آدم خوبیه”، “باز می خواد منو محکوم کنه”، “تو که هیچی از زندگی نمی دونی”، “تو فقط به فکر خودتی”
تمام این قضاوت هایی که در ذهن وجود دارند مانع گوش کردن موثر می شوند.
مخالفت
بعضی از افراد به دلیل مخالفت با همسر خود به صحبت های او به صورت موثر گوش نمی کنند. این دسته از افراد هرچه را که همسرشان بیان می کنند با مخالفت و عدم تایید پاسخ می دهند. در واقع ظاهرا این افراد موضع سرسختی دارند و با مقابله ی شدید با همسرشان باعث به وجود آمدن بحث های تند و جدل می شوند.
به طور مثال وحید هرچه می گوید سحر گوش نمی کند و سریع مخالفت می کند. حتی اگر موضوعات مختلف باشند.
حالا متوجه شدید چه چیزهایی باعث می شود به همسرتان خوب گوش نکنید؟
در ادامه درباره ی چگونگی کسب مهارت گوش دادن موثر در ارتباط زناشویی بیشتر صحبت می کنیم. خواهید دید که چطور با این موانع مقابله کنید.
روانشناسی ازدواج برای این مسئله راه های کاربردی دارد. پس خواهیم گفت که چطور بر موانع گوش کردن موثر غلبه کنید و روابط صمیمانه تری با همسر خود داشته باشید.
حالا وقت این هست که کمی خود را بررسی کنید. موانع گوش دادن برای شما هم آشنا بود؟ بیشتر کدام یک از آن ها برای شما اتفاق می افتد؟ معمولا به این صورت است که چند مانع گوش دادن موثر ، در روابط اختلال ایجاد می کنند.
در این مقاله نکته های ارزشمند مشاوره و روانشناسی ازدواج درباره کاهش بحث های زوجی مطرح می شود. دو مشاور پیشنهاد می کند هر زوجی برای بهبود روابط خود این نکات را بداند.
تمرین در روانشناسی ازدواج برای صمیمیت زناشویی
به طور کلی در مشاوره و روانشناسی، تمرین نقش بسیار مهمی دارد. اگر دانش زیادی داشته باشید ولی آن ها را به عمل نیاورید، هیچ تغییری در آن مسئله از زندگی تان اتفاق نمی افتد. پس این بخش بسیار مهم است.
به مدت یک هفته گفتگوهای خود را با همسرتان بررسی کنید. موضوع گفتگو را به صورت خلاصه در دفترچه ای بنویسید. بنویسید به چه دلایلی به همسرتان خوب گوش نکردید. کدام موانع را بیشتر استفاده کردید؟ آیا موضوعات مشابهی هست که در گوش دادن به آن ها بیشتر دچار مشکل شوید؟
این تمرین را حتما و حتما انجام دهید چون کمک خیلی زیادی می کند تا بتوانید ارتباطتان را بهبود ببخشید.
نمونه تمرین انجام شده:
موقعیت: سحر گفت باید حتما یه سری به مامانم بزنیم چون مریضه. منم گفتم باشه حالا حواسم هست.
دلیل: حوصله نداشتم به این موضوع گوش کنم واسه همین سریع موافقت کردم و نخواستم ادامه حرفاشو گوش کنم.
بعد از این که موانع گوش دادن خودتان را پیدا کردید، ضروری است که چند نکته را در روابط خود با همسرتان رعایت کنید. همانطور که گفتیم گوش کردن این نیست که فقط هیچی نگویید و ساکت بمانید. پس رعایت چند مورد خیلی خیلی اهمیت دارد.
نکات مهم گوش دادن موثر برای صمیمیت زوجین در روانشناسی ازدواج
انعکاس دهید
نگران نباشید بعد از خواندن این مطلب کاملا متوجه می شوید که انعکاس چه کاربردی دارد. در رابطه با همسرتان خیلی پیش می آید که بگوید “تو حرف منو اصلا نفهمیدی.” “تو اصلا منو نمیفهمی.”
درسته؟ خب چرا اینطور می شود؟ شاید واقعا منظور همسرتان را خوب نفهمیدید؟
باید چه کاری کنید تا متوجه شوید که حرف همسر خود را درست فهمیدید یا نه؟
بعد از این که حرف های همسرتان تمام شد با این جمله ها درک خودتان را به او نشان دهید:
“پس تو فکر می کنی که …….”، “چیزی که من از حرفات فهمیدم اینه که ……….. درست متوجه شدم؟”، “پس تو اینجور احساس می کنی که ………”، “منظورت اینه که …………… درست فهمیدم؟”
این جمله ها معجزه می کنند. روابط را شفا می دهند. اگر اشتباه درک کرده باشید همسرتان به شما کمک می کند تا درک خود را اصلاح نمایید. او از این که به حرف هایش اهمیت داده اید خوشحال می شود. از این راه متوجه می شود که شما حرف های او را گوش کرده اید و می خواهید او را بفهمید.
به این نوع صحبت کردن در حرفه ی مشاوره و روانشناسی ازدواج انعکاس احساس و محتوا می گویند.
مثال:
وحید به سحر می گوید: “امسال تابستون نمیتونیم با بچه ها بریم شمال. به خاطر این که کلی کارهای مونده دارم که باید انجام بدم. یه عالمه کار ریخته سرم”
سحر: “پس به خاطر کارهایی که مونده استرس داری؟ به خاطر این استرس نمی تونی مسافرت بری؟ درست فهمیدم حرفتو؟”
وحید: “آره هم استرس دارم به خاطرشون و هم این که فکر کنم اگه کل تابستون رو روشون وقت بذارم بتونم تمومشون کنم. منظورم اینه.”
گاهی سوال بپرسید
بعضی اوقات لازم هست که برای درک بهتر صحبت های همسرتان بپرسید. “خب در مورد چیزی که گفتی چه احساسی داری؟”، “در این مورد چه فکری می کنی؟”
در مثال قبلی اگر سحر حرف های وحید را متوجه نشد می تواند بپرسد:
“به خاطر کارهایی که مونده چه احساسی داری؟”
یادتان باشد سوالاتتان را با ملایمت و با حس علاقه و اشتیاق بپرسید.
حالا وقت بازخورد هست
بعد از گذشتن از دو مرحله ی قبلی حالا باید نظر خودتان را بیان کنید. اما نه به صورت همیشگی! روش صحیح را در ادامه بخوانید.
شما باید چیزی را که فکر می کنید، چیزی را که به آن معتقد هستید و چیزی را که احساس می کنید به همسرتان بگویید. اما این موارد نباید شامل قضاوت و خشونت باشند. این موارد را به آرامی با جملاتی شبیه جمله های زیر بگویید:
“من فکر می کنم که …..”، “نظر من اینه که …….”
اگر با نظر همسرتان مخالف هستید، با ملایمت به این شکل بگویید: “ولی به نظر من بهتره که ……. نظر تو در این مورد چیه؟”
روش غلط:
وحید: “با پولی که تو بانک داریم، ماشین رو عوضش کنیم دیگه خسته شدم از مدلش”
سحر: “برو بابا تو هم چشمت به پول افتاده هی میگی اینو بخریم اونو بخریم.”
روش صحیح:
سحر: “به نظر من بهتره که این پول رو نگه داریم که بچمون به دنیا اومد بتونیم خرجشو بدیم. اینجوری من احساس راحتی بیشتری دارم. نظرت چیه؟”
فراموش نکنید که قرار نیست احساسات و فکر خودتان را پنهان کنید. فقط می خواهید آن ها را در قالب سالمی بیان کنید. پس احساسات و افکار خود را صادقانه ابراز کنید. برای این کار باید حامی و همراه همسرتان باشید تا بتوانید ارتباط خوبی را با او برقرار کنید.
موارد گفته شده را رعایت کنید و از نتایج آن شگفت زده شوید.
“یک نکته ی طلایی روانشناسی ازدواج در گوش دادن موثر”
در این قسمت قصد داریم نقش بدن در گوش دادن موثر را برای شما شرح دهیم. حالت بدن تاثیر خارق العاده ای در طرف مقابل شما دارد. با بدن خود ممکن است این پیام را به همسرتان انتقال دهید که به حرف هایش اهمیتی نمی دهید، حرف هایش بی ارزش است، دوست ندارید به او توجه کنید و یا می خواهید زودتر حرف هایش را تمام کند. از طرفی می توانید از این قدرت خارق العاده ی بدن به نفع خود استفاده کنید. چطور؟ در ادامه به شما می گوییم.
“یک نکته ی طلایی روانشناسی ازدواج در گوش دادن موثر”
در این قسمت قصد داریم نقش بدن در گوش دادن موثر را برای شما شرح دهیم. حالت بدن تاثیر خارق العاده ای در طرف مقابل شما دارد. با بدن خود ممکن است این پیام را به همسرتان انتقال دهید که به حرف هایش اهمیتی نمی دهید، حرف هایش بی ارزش است، دوست ندارید به او توجه کنید و یا می خواهید زودتر حرف هایش را تمام کند. از طرفی می توانید از این قدرت خارق العاده ی بدن به نفع خود استفاده کنید. چطور؟ در ادامه به شما می گوییم.
چشم ها
در ارتباطات چشم ها نقش ویژه ای دارند. وقتی همسرتان می خواهد با شما صحبت کند. لحظه ای روبروی او بنشینید، به او نگاه کنید و به حرف هایش گوش کنید. اگر از ارتباط چشمی استفاده نکنید همسرتان حس می کند حرف هایش برای شما ارزشی ندارد و یا احساس می کند که حواستان جای دیگری هست. پس ارتباط چشمی را جدی بگیرید.
تکان دادن سر
گاهی سر خود را به نشانه ی تایید تکان دهید. این حالت می تواند با کلامی مثل “آهان” و یا “بله” همراه شود.
لبخند زدن
البته این مورد را متناسب با موقعیت به کار ببرید وگرنه مطمئنا وضعیت بدتر می شود!
زبان عمومی بدن
به طور کلی بدنتان باید متمایل به همسرتان باشد. برای این که نشان دهید خوب گوش می کنید کمی به جلو متمایل شوید. این حالت احساس طرد شدن را کاملا از بین می برد.
نتیجه گیری
بسیاری از زن و شوهرها بعد از چند سال زندگی در کنار یکدیگر احساس می کنند که صمیمیت اولیه را با یکدیگر ندارند. علت آن نداشتن مهارت های ارتباط موثر است. یکی از مهم ترین این مهارت های گوش دادن فعال و موثر است. برای داشتن درک بهتر باید بتوانید تعامل خوبی با یکدیگر برقرار کنید. این تعامل صحیح نتیجه خوب گوش کردن و ادامه دادن صحبت ها به شکل صحیح است. در این مقاله بر اساس مشاوره و روانشناسی ازدواج توضیح دادیم. امیدواریم تمرین های این مقاله را انجام دهید و تغییرات خوبی را در زندگی زوجی خود مشاهده کنید.
